Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια οδήγησε τα ηλεκτρονικά μέσα να γίνουν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας. Ο οθονικός χρόνος που περνά ένα παιδί -αλλά και εμείς- χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική συσκευή που διαθέτει οθόνη όπως τηλεόραση, υπολογιστή/ tablet, κινητό τηλέφωνο ή βιντεοπαιχνίδια, ολοένα και αυξάνεται και περιορίζει συχνά την ευκαιρία να δραστηριοποιηθούμε, να κοινωνικοποιηθούμε ή να περάσουμε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους.
Τι μπορεί να προκαλέσει η πολύωρη έκθεση σε μια οθόνη;
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η έκθεση σε οθόνες τείνει να ξεκινά πλέον από πολύ νωρίς. Εκτιμάται ότι τα παιδιά περνούν σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς τους σε δραστηριότητες που βασίζονται στην οθόνη οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να φτάσουν ακόμη και τις 8 ώρες. Αρνητικές συνέπειες στη γνωστική και κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη, παχυσαρκία, προβλήματα ύπνου, κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα σχολικής επίδοσης και επιβαρυμένη ψυχική υγεία κατά την εφηβεία είναι μερικά από τα προβλήματα που μπορεί να ακολουθήσουν ενώ μελέτες έχουν δείξει ότι η σωματική άσκηση δεν φαίνεται να είναι ικανή να αντισταθμίζει αυτές τις δυσμενείς επιπτώσεις.
Μελέτες σε γονείς
Μελέτες όμως που έχουν γίνει και σε γονείς έδειξαν ότι σημαντικό ποσοστό αυτών πιστεύει ότι το περιεχόμενο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης είναι εκπαιδευτικό ενώ σε άλλη έρευνα διαπιστώθηκε ότι το 29% των 1.000 γονέων που έλαβαν μέρος, επέτρεπε στα παιδιά του κάτω των 2 ετών να παρακολουθούν τηλεόραση επειδή θεωρούσαν ότι είναι «καλό για τον εγκέφαλό τους». Άλλοι φάνηκε ότι τα ενθάρρυναν είτε για να απομονωθούν οι ίδιοι είτε για να τα αποσπάσουν. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε μητέρες επιβεβαίωσε ότι η παρακολούθηση τηλεόρασης από τα παιδιά τους ήταν χρήσιμη για την εκπλήρωση των οικιακών τους καθηκόντων ενώ σε μια άλλη μελέτη διαπιστώθηκε ότι οι γονείς χρησιμοποιούσαν συνήθως οθόνες για να απασχολούν τα παιδιά τους όταν τρώνε κάπου έξω ή όταν βρίσκονται με παρέα.
Οι τρέχουσες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας συνιστούν για τα παιδιά ενός έτους να μην ξοδεύουν καθόλου χρόνο σε οθόνες, ενώ για τα παιδιά 2-4 ετών, ο οθονικός χρόνος δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την μία ώρα και όσο λιγότερο συχνά γίνεται αυτό τόσο το καλύτερο.
[blink]Διαβάστε επίσης: Η αγωνία του χθες και του σήμερα[/blink]
Πώς να υπολογίσετε την καθημερινή ώρα που περνάει το παιδί σας μπροστά στις οθόνες
Χρησιμοποιώντας τον παρακάτω πίνακα, υπολογίστε τον χρόνο που περνά το παιδί σας μπροστά σε οθόνες σε μια κανονική ημέρα προσθέτοντας τις διάφορες κατηγορίες. Όταν έχετε τον συνολικό χρόνο, μπορείτε να αποφασίσετε εάν πρέπει να ορίσετε όρια στο χρόνο οθόνης και να ενθαρρύνετε το παιδί σας να ξοδεύει περισσότερο χρόνο σε άλλες δραστηριότητες.
| Δραστηριότητα οθονικού χρόνου | Παραδείγματα |
|---|---|
| παρακολούθηση τηλεόρασης | παρακολούθηση παιδικών, reality shows, αθλητικών, ντοκιμαντέρ, ειδήσεων, παιχνιδιών, talk shows, ταινιών |
| χρήση διαδικτύου | παρακολούθηση τηλεοπτικών εκπομπών ή ταινιών /σειρών, επικοινωνία μέσω μηνυμάτων, μουσική, διαδικτυακά παιχνίδια, κοινωνικά δίκτυα και εφαρμογές |
| χρήση υπολογιστή ή tablet | ανάγνωση ή σύνταξη εγγράφων, παιχνίδια, δημιουργία σχεδίου σε πρόγραμμα υπολογιστή, περιήγηση ή επεξεργασία φωτογραφιών, μουσική, περιήγηση σε ιστοσελίδες, κοινωνικά δίκτυα και εφαρμογές, online μαθήματα |
| χρήση κινητού τηλεφώνου ή smart watch | chat, επικοινωνία, παιχνίδια, xρήση εφαρμογών, μουσική |
| βιντεο- παιχνίδια | χρήση κονσόλας παιχνιδιών, χρήση smartphone με ενσωματωμένα παιχνίδια |
[blink]Διαβάστε επίσης: Μια εβδομάδα χωρίς το κινητό[/blink]
Πώς να διαπιστώσετε εάν το παιδί σας περνά χρόνο στην οθόνη
Ο οθονικός χρόνος γίνεται “ανθυγιεινός” όταν το παιδί σας “κολλάει” σε μια οθόνη τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας. Εάν δεν υπερβαίνει τα συνιστώμενα όρια για την ηλικία του, μπορεί να παρατηρήσετε κάποια σχετικά σημάδια. Τα παιδιά και οι έφηβοι που περνούν πολύ χρόνο μπροστά σε μια οθόνη μπορεί να φαίνονται:
- μοναχικά
- λυπημένα
- υπερβολικά κουρασμένα
- αγχωμένα ή φοβισμένα
- απομονωμένα από φίλους ή οικογένεια
- αποτραβηγμένα
- νευρικά
- ευερέθιστα
- επιθετικά ή θυμωμένα
Μπορεί επίσης να έχουν συναισθηματικές εκρήξεις και να δυσκολεύονται να δημιουργήσουν ή να διατηρήσουν φιλίες. Ορισμένα παιδιά έχουν επίσης δυσκολίες στη συγκέντρωση και χάνουν το ενδιαφέρον τους για το σχολείο, τη σωματική άσκηση ή άλλα χόμπι. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένα από αυτά τα ζητήματα ενδέχεται να έχουν βάση σε άλλες αιτίες εκτός από τον υπερβολικό χρόνο οθόνης, γεγονός που θα πρέπει να διερευνηθεί από κάποιον ειδικό.
/Getty_screen_time_children_ignoring_each_other_LARGE_JGI-Jamie-Grill-58124e615f9b58564cc66168.jpg)
[blink]Διαβάστε επίσης: Πως περνάς σε ένα παιδι κριτήρια;[/blink]
Μέτρον Άριστον
Ο οθονικός χρόνος είναι ένα σημαντικό και αναπόφευκτο κομμάτι της ζωής του παιδιού σας, ειδικά καθώς θα μεγαλώνει. Για παράδειγμα, τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να χρειαστεί να ξοδεύουν περισσότερο χρόνο σε έναν υπολογιστή είτε για να ολοκληρώσουν την εργασία τους είτε για να επικοινωνήσουν με τους φίλους τους. Υπάρχουν επίσης διαφορετικοί τύποι οθονικού χρόνου. Για παράδειγμα, η χρήση τηλεφώνου ή υπολογιστή για βιντεοκλήση, έχει διαφορετική επίδραση στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο ενός παιδιού από το να παρακολουθεί μια ροή βίντεο.
[blink]Διαβάστε επίσης: Mεγαλώνοντας ένα παιδί τι γραμμή ακολουθείς;[/blink]
Καραντίνα και οθονικός χρόνος
Εάν το παιδί σας πρέπει να είναι στο σπίτι για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως για παράδειγμα την περίοδο αυτή λόγω των μέτρων της καραντίνας, είναι απαραίτητη η χρήση οθόνης για το σχολείο, η εργασία στο σπίτι και η αλληλεπίδραση με την οικογένεια και τους συνομηλίκους. Ωστόσο, είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε τα παιδιά να κάνουν συχνά διαλείμματα και να αποφεύγουν μεγάλες περιόδους καθιστικής στάσης. Επιπλέον, είναι σημαντικό να διατηρήσετε ή να ορίσετε όρια στο χρόνο περιήγησης ή την ενασχόληση με βιντεοπαιχνίδια. Επειδή όμως τα παιδιά αντιγράφουν αυτό που βλέπουν στους μεγάλους, είναι σημαντικό να δώσετε εσείς το καλό παράδειγμα για την κατάλληλη χρήση της οθόνης.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- WHO guidelines on physical activity, sedentary behaviour and sleep for children under 5 years of age
- Domingues-Montanari S Clinical and psychological effects of excessive screen time on children. J Paediatr Child Health 2017; 53: 333-338
- Stiglic N Viner RM Effects of screentime on the health and well-being of children and adolescents: a systematic review BMJ Open. 2019; 9: e023191
- Madigan S Browne D Racine N et al. Association between screen time and children’s performance on a developmental screening test. JAMA Pediatr. 2019; (published online Jan 28.)
- James JAshtonabR MarkBeattiea Screen time in children and adolescents: is there evidence to guide parents and policy? The Lancet Child & Adolescent Health Volume 3, Issue 5, May 2019, Pages 292-294
