Δευτέρα 14 Ιουνίου – Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντή Αιμοδότη
Η ιδέα του να προσφέρει κανείς αίμα (αιμοδοσία) μπορεί να δημιουργεί το αίσθημα του φόβου, όμως δεν χρειάζεται να ανησυχούμε, αφού το άκρως εξειδικευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό φροντίζει ώστε αυτή η διαδικασία να είναι όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη.
Το επίπεδο αιμοδοσίας στην Ελλάδα
Πέντε λεπτά αρκούν για να σώσουν μια ζωή, έλεγε εύστοχα το διαφημιστικό σποτ που εξυμνούσε τα αγαθά της αιμοδοσίας. Μια εντελώς ανώδυνη διαδικασία που δυστυχώς δεν είναι ευρέως διαδεδομένη στη χώρα μας παρά τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες για αίμα.
Υπολογίζεται πως στη χώρα μας υπάρχει ανάγκη για περίπου 600.000 φιάλες με αίμα ετησίως. Ο πραγματικά μεγάλος αυτός αριθμός προκύπτει από διάφορες ανάγκες -θύματα τροχαίων ατυχημάτων, άτομα με νεφρική ανεπάρκεια, εγχειρίσεις, πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία ή αιμορροφιλικές ασθένειες, προβλήματα τοκετού ή και περιστατικά βαριάς γαστρορραγίας- και αντιμετωπίζεται είτε με αιμοδοσία από συγγενικά άτομα, είτε με την προσφορά εθελοντών αιμοδοτών είτε με την προσφορά του στρατού.
Παρόλα αυτά, υπολογίζεται, πως για να έχουμε ως χώρα επαρκή αποθέματα αίματος, θα πρέπει να δίνει αίμα συστηματικά μία φορά το χρόνο το 10% του ενεργού ελληνικού πληθυσμού… Ωστόσο, παρόλο που πρόκειται για μια υπαρκτή και επιτακτική ανάγκη, πολλοί είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν την εθελοντική αιμοδοσία με σκεπτικισμό. Δυστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις, όλοι αναθεωρούν, όταν προκύψει άμεση ανάγκη για αίμα σε συγγενικό ή αγαπημένο πρόσωπο.
Παρακάτω ακολουθούν κάποιες από τις βασικές”ανησυχίες” που σε εμποδίζουν να δώσεις αίμα!
1. Κι αν δε δώσω αίμα εγώ, θα δώσει κάποιος άλλος!
Στην πραγματικότητα, από το 60% του πληθυσμού που μπορεί να δώσει αίμα, δίνει μόλις ένα 5%. Μάντεψε γιατί.. Η αναβλητικότητα μόνο κακό μπορεί να κάνει. Μισή ωρίτσα κάθε 4 με 5 μήνες δεν μπορεί να σε βγάλει τόσο πολύ εκτός προγράμματος, σωστά;
2. Σιγά μην πάω να δώσω αίμα να κολλήσω και τίποτα
Η διαδικασία της αιμοδοσίας είναι ξεκάθαρη και ασφαλής. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια από τα γάντια μέχρι τη σύριγγα φυσικά, είναι μιας χρήσης και ανοίγονται μπροστά σου! Λίγο παράλογο να ανησυχείς δε βρίσκεις;
3. Θα μου πάρουν πάρα πολύ αίμα!
Στο σώμα μας έχουμε 5 μέ 6 λίτρα αίματος. Σε μια αιμοδοσία, λοιπόν σου παίρνουν γύρω στα 450 ml. H αναπλήρωσή του γίνεται από τον οργανισμό μας μέσα σε ένα τέταρτο, ενώ ο όγκος του πλάσματος αποκαθίσταται σε 12 ώρες και τα ερυθρά αιμοσφαίρια σε ένα μήνα. Άσε που κινητοποιείται ο μυελός των οστών για να παράξει νέα κύτταρα, πράγμα πολύ ωφέλιμο!
4. Είμαι πολύ μικρός – μεγάλος σε ηλικία και δεν έχω το κατάλληλο βάρος
Αν είσαι άνω των 18 ετών, υγιής και ζυγίζεις πάνω από 50 κιλά, είσαι ο άνθρωπός μας! Έτσι κι αλλιώς πριν προχωρήσεις στην αιμοδοσία, καταρτισμένο προσωπικό, θα ελέγξει ότι όλα είναι καλά και μπορείς να το κάνεις. Σε κάθε άλλη περίπτωση δε θα στο επιτρέψουν!
5. Έχω πολύ συνηθισμένη ομάδα αίματος
Εσένα χρειαζόμαστε περισσότερο απ’ όλους! Όσο πιο συνηθισμένη η ομάδα, τόσο περισσότερο αίμα χρειάζεται. Η ανάγκη για αίμα δεν κάνει διακρίσεις.
6. Παίρνω φάρμακα, οπότε δεν επιτρέπεται να γίνω δότης.
Δεν είναι όλες οι θεραπείες απαγορευτικές για αιμοδοσία. Σε κάθε περίπτωση, μπορείς να συμβουλευτείς το ιατρικό προσωπικό κι εκείνοι θα σε καθοδηγήσουν υπεύθυνα!
Και από τις φοβίες περνάμε στους πιο διαδεδομένους μύθους γύρω από την αιμοδοσία!
1. Η αιμοδοσία πονάει.
Το απλό τρύπημα του δακτύλου για τον έλεγχο της αιμοσφαιρίνης και η είσοδος της βελόνης κατά την αιμοδοσία μπορεί να προκαλέσουν τη συγκεκριμένη στιγμή μια ελαφρά ενόχληση, η οποία δεν παραμένει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.
2. Η αιμοδοσία είναι επικίνδυνη και εγκυμονεί θανατηφόρες μολύνσεις
Σε καμία περίπτωση δεν μεταδίδονται μολυσματικές ασθένειες, όπως π.χ. το AIDS, με την εθελοντική αιμοδοσία. Τα υλικά αιμοληψίας είναι απολύτως αποστειρωμένα, μίας χρήσης και η συσκευασία τους ανοίγεται μπροστά στον αιμοδότη.
3. Δίνοντας αίμα αντιμετωπίζεις ο ίδιος αργότερα προβλήματα
Το αίμα που δίνουμε σε κάθε αιμοδοσία ισοδυναμεί με το 1/20 της συνολικής ποσότητας που διαθέτει ο οργανισμός μας. Το ποσό αυτό, αναπληρώνεται από τον οργανισμό μας μέσα στα 10 επόμενα λεπτά και ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων επανέρχεται περίπου μετά από ένα μήνα. Με την αιμοδοσία, ενεργοποιείται και ο μυελός των οστών καθώς παράγονται νέα κύτταρα αίματος.
4. Δεν μπορείς να δώσεις αίμα λόγω του σεξουαλικού σου ιστορικού
Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να αιμοδοτήσουν. Δεν πρέπει να δώσετε αίμα εάν έχετε βρεθεί θετικοί για τον ιό HIV, είστε φορέας ηπατίτιδας Β ή ηπατίτιδας C ή εάν έχετε ποτέ λάβει θεραπεία για σύφιλη. Προς το παρόν, δεν μπορείτε να κάνετε δωρεά εάν είστε άντρας που είχε σεξουαλική επαφή με άλλο άνδρα τους τελευταίους τρεις μήνες.
Ωστόσο, το BBC ανέφερε ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για ομοφυλόφιλους άνδρες που επιθυμούν να αιμοδοτούν. Στη Σκωτία, αναμένεται από το καλοκαίρι του 2021 ότι ομοφυλόφιλοι άνδρες που είχαν τον ίδιο σύντροφο για τρεις μήνες ή περισσότερο θα μπορούν να δώσουν αίμα. Κάτι που θα οδηγήσει σε υψηλότερο βαθμό ισότητας και περισσότερους δωρητές. Αναμένεται ότι οι άνθρωποι θα λάβουν προσωπικές εκτιμήσεις κινδύνου, και, σαφώς, όλα τα δεδομένα σχετικά με τις αιμοδοσίες θα διατηρούνται εμπιστευτικά.
Πρέπει, επίσης, να περιμένετε αν έχετε σεξουαλικές επαφές με σύντροφο που κάνει χρήση ενέσιμων ναρκωτικών τους τελευταίους τρεις μήνες.
5. Μα που ξέρω ότι είμαι κατάλληλος για να δώσω αίμα; Και αν έχω χαμηλό αιματοκρίτη;
Όλοι οι δυνητικοί εθελοντές αιμοδότες υποβάλλονται σε εξονυχιστικές ιατρικές εξετάσεις πριν τους δοθεί το «πράσινο φως» για αιμοδοσία. Έτσι, αν έχετε οποιοδήποτε πρόβλημα που δεν γνωρίζετε, όπως π.χ. χαμηλό αιματοκρίτη, αναιμία, χαμηλά επίπεδα σιδήρου κ.λπ., οι γιατροί και οι νοσηλευτές θα σας απαγορεύσουν να δώσετε αίμα.
6. Οι vegetarians και οι vegan δεν μπορούν να δώσουν αίμα
Η αντίληψη ότι οι μη κρεατοφάγοι δεν θα έχουν αρκετό σίδηρο στο αίμα τους για να δωρίσουν είναι λανθασμένη. Η αλήθεια είναι ότι οποιοσδήποτε με ισορροπημένη διατροφή μπορεί να πληροί τις προϋποθέσεις για να αιμοδοτήσει. Εξάλλου ένα από τα πρώτα βήματα είναι ο έλεγχος της αιμοσφαιρίνης με ένα μικρό τσίμπημα του δακτύλου.
7. Δεν μπορείς να δώσεις αίμα, εάν έχεις τατουάζ και σκουλαρίκια
Σαφώς και μπορείς! Μετά την ημερομηνία του τελευταίου τατουάζ ή τρυπήματος, πρέπει να περιμένεις τέσσερις μήνες μέχρι την επόμενη δωρεά αίματος. Αυτό γίνεται για να μειωθεί οποιοσδήποτε κίνδυνος ιών που μεταδίδονται στο αίμα (π.χ. HBV), από την εξάπλωση από μη στείρες βελόνες.
8. Είναι χρονοβόρα διαδικασία
Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά, εάν υπολογίσει κανείς και το χρόνο συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου και του ιατρικού ελέγχου. Η πράξη της αιμοδοσίας από μόνη της διαρκεί μόνο δέκα λεπτά.
Σίγουρα τώρα, έχεις μια διαφορετική οπτική γύρω από τον μύθο και την πραγματικότητα όσων ακούς γύρω από την αιμοδοσία! Κάνε το βήμα και γίνε εθελοντής αιμοδότης! Σε χρειαζόμαστε.
Πού μπορώ να απευθυνθώ αν θέλω να γίνω εθελοντής αιμοδότης;
Αν αποφασίσατε πως η εθελοντική αιμοδοσία, είναι κάτι που αξίζει 5 λεπτά από τον χρόνο σας, περιηγηθείτε στις παρακάτω ιστοσελίδες και θυμηθείτε πως το αίμα ούτε παράγεται, ούτε αντικαθίσταται. Μόνο προσφέρεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Για περισσότερες πληροφορίες ενημερωθείτε από τα: www.aimodosia.org, www.aima.gr, www.evaggelismos-hosp.gr/index.php?ID=aimodosia www.posea.gr
- Fung K. M., Eder F. A., Spitalink L. St., Westhoff M. C., 2019, «Αιμοδοσία-Ανοσοαιματολογία». 1η Έκδοση. Εκδόσεις: Broken Hill Publishers Ltd
- Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας, www.ekea.gr
