Όταν είσαι 17 χρόνων και μαθητής ημερήσιου λυκείου, συνήθως καμία σχέση δεν έχεις με την εργασία. Ποσό μάλλον με την τηλεργασία. Εκτός από κάποιους τυχερούς που το φροντιστήριο τους είχε συμπεριλάβει το θέμα στα “SOS” , οι υπόλοιποι έπρεπε να αυτοσχεδιάσουμε αναπτύσσοντας ένα κείμενο για την εργασία από μακριά, την εποχή που το μάθημα ηλεκτρονικών υπολογιστών στα σχολεία – στα δημόσια τουλάχιστον – γινόταν μόνο μέσω βιβλίου και οι περισσότεροι από εμάς δεν είχαμε καμία επαφή με τη νέα τότε τεχνολογία.
Παρ’ όλα αυτά είχαμε κληθεί να απαντήσουμε ποια θα ήταν τα επαγγέλματα στα οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί η τηλεργασία. Με δικά μας παραδείγματα. Δικά μας παραδείγματα; Εντάξει, τουλάχιστον το θέμα πιάνει μόνο 5 μονάδες στις 100, δε χάνουμε πολλά! Ας διαβάσω το επόμενο : «Ο καθηγητής σου παρουσιάζει στην τάξη τα νέα δεδομένα στον εργασιακό χώρο που αφορούν σε διαφορετικές μορφές εργασίας, όπως η τηλεργασία. Σου ανατίθεται να εκθέσεις στους συμμαθητές σου τις συνέπειες που έχει η τηλεργασία σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες. (500-600 λέξεις) Μονάδες 50 . Μονάδες 50 !!!!!!!!
Η φάση ήταν γουρλωμένα μάτια και το γνωστό soundtrack των πανελλαδικών εξετάσεων: «Άνοιξε πέτρα για να μπω». Η μόνη τηλεργασία που μου ερχόταν στο μυαλό ήταν οι dealers γνωστών καλλυντικών και δοχείων φαγητού! Κάτι μου έλεγε όμως ότι ο υπουργός παιδείας δεν ενέκρινε το θέμα σκεπτόμενος αυτά ως τα αναμενόμενα παραδείγματα. Οπότε έπρεπε να επιστρατεύσω τη φαντασία μου! Ακόμα θυμάμαι τη βαθμολογία μου, 18/20 μονάδες ο Α’ εξεταστής, 12/20 ο Β’ εξεταστής. Λόγω μεγάλης απόκλισης μεταξύ των δυο, βαθμολογήθηκε και από τρίτο εξεταστή γιατί είμαστε και δίκαιοι και έχουμε αξιοκρατία στο σύστημα παιδείας! Καταλήγω στο ότι οι δυο εξεταστές είχαν τόση απόκλιση μεταξύ τους ως προς την έννοια της τηλεργασίας, όσες και οι μονάδες απόκλισης στο γραπτό μου. Το θέμα ήταν τόσο επίκαιρο, που χρειάστηκαν 19 ολόκληρα χρόνια και μια πανδημία για να εφαρμοστεί στην πράξη! Φυσικά αναφέρομαι στη δίκη μας χώρα γιατί αλλού εργάζονται από το σπίτι προ πολλού!
Την άνοιξη του 2020 λοιπόν, παγκόσμια, ανεξάρτητα από την ιεραρχία και το πόσο υψηλόβαθμη είναι η θέση μας, ανεξάρτητα από την ηλικία και την οικογενειακή μας κατάσταση ή το ποσοστό το οποίο σχετίζεται η φύση της δουλειάς μας με την τεχνολογία, έπρεπε να εργαστούμε από το σπίτι αλλάζοντας τις καθημερινές μας συνήθειες. Σε χώρες σαν την Ελλάδα, που το ηλικιακό όριο για την ψηφιακή γενιά (digital natives είναι ο επίσημος όρος και δηλώνει τις γενιές οι οποίες μεγάλωσαν στην ψηφιακή εποχή και δεν έχουν γνωρίσει πως ήταν ο κόσμος χωρίς ίντερνετ, υπολογιστές, χωρίς όλες αυτές τις οθόνες και όλο αυτό τον τεράστιο όγκο πληροφορίας), διαφέρει πολύ σε σχέση με πιο ανεπτυγμένες χώρες – για παράδειγμα σε μια δεκάδα τέτοιων χωρών θα βάζαμε στο Νο1 τις ΗΠΑ και στο Νο10 τη Φινλανδία – η προσαρμογή στο νέο τρόπο εργασίας δεν ήταν και τόσο εύκολη. Όσοι βέβαια βρίσκονται στο group των digital natives δεν αντιμετώπισαν αυτό το πρόβλημα, όμως το γεγονός ότι είχαν για συγκατοίκους τους γονείς τους και η σκέψη ότι θα βρίσκονται 24/7 μαζί τους, που δε φτάνει που θα δουλεύουν θα πρέπει ταυτόχρονα να ακούν συμβουλές της μαμάς τους περί ξεσκονίσματος οθόνης του laptop, περί σωστής στάσης στην καρέκλα και τρόπους αποφυγής επίσκεψης στο φυσικοθεραπευτή λόγω κακής χρήσης ποντικιού, τους έκαναν να ζητάνε, σχεδόν να παρακαλάνε, να επιστρέψουν στο γραφείο όπου θα πουν δυο κουβέντες με το συνομήλικό συνάδελφο τους και θα πιουν όσους φρέντο εσπρέσο θέλουν χωρίς τη γνωστή γκρίνια για υπέρκατανάλωση καφείνης.
Την ίδια επιδίωξη είχαν, για διαφορετικό λόγο βέβαια, και όσοι υπάλληλοι είχαν για συγκάτοικο αυτά τα αξιαγάπητα μικρά πλασματάκια που οι ίδιοι έφεραν στον κόσμο, τα παιδιά τους! Μετά το πέρας των πρώτων ημερών οι οποίες αντιμετωπίστηκαν ως θαύμα που τα έξοδα για καύσιμα έπεσαν κατακόρυφα, που η οικογένεια κατάφερε μετά από καιρό να συγκεντρωθεί στο σπίτι και δε χρειάζεται το πρωί να τρέχει πανικόβλητη να ντυθεί, να φτιάξει πρωινό, να παρακαλάει το τρίχρονο παιδί της να φορέσει αυτό το αναθεματισμένο παπουτσάκι που έχει και άποψη και το πετάει μακριά μια σταλιά σκ@τό (α ναι, αυτά τα λέγανε σε μας που είχαμε ανοχές στις προσφωνήσεις), μια σταλιά (σκέτο)! Αφού λοιπόν χόρτασαν ο ένας τον άλλον, και τα παπουτσάκια της σταλίτσας βρίσκονταν όχι στη θέση τους αλλά πάνω στο πληκτρολόγιό σου, όταν είχες διαδικτυακή συνάντηση με το διευθυντή σου και το σπλάχνο σου στρίγκλιζε σαν τρελό επειδή το αδελφάκι του πέταξε στη λεκάνη της τουαλέτας το αγαπημένο του κουκλάκι και έτρεχε κλαμένο μπροστά στην κάμερα με το πιγκάλ ως δόρυ σωτηρίας του λούτρινου φίλου του, και όταν δεν υπήρχε κανένα πρόγραμμα η ωράριο στην καθημερινότητα σου γιατί «αφού σπίτι είσαι, κάνε και αυτό κι εκείνο και το άλλο», τότε υιοθετούσες απόλυτα το αίτημα των 25χρονων για επιστροφή στο χώρο εργασίας!
Ακόμη και για τους εργένηδες όμως, με ξεχωριστό δωμάτιο στο σπίτι διαμορφωμένο ως γραφείο, τα πράγματα δεν ήταν μόνο ρόδινα όπως φανταζόμαστε. Πολλοί έπεφταν στην παγίδα της δουλεύω-με-πυτζάμες καθημερινότητας με αποτέλεσμα να μη φροντίζουν τον εαυτό τους και να πέφτουν ψυχολογικά. Η έλλειψη καθημερινής επαφής με τους συναδέλφους και των ομαδικών γευμάτων στην καντίνα του γραφείου οδηγεί σε μεγέθυνση της μοναξιάς, γιατί όπως και να το κάνουμε οι συνάδελφοι μας καταλαμβάνουν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι από την καθημερινότητα και τη ζωής μας.
Επίσης, παρατηρείται ένα είδος bullying από τους υπόλοιπους της παρέας οι οποίοι λόγω της φύσης της εργασίας τους δεν θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν το work from home και έτσι βρίσκεσαι να είσαι στα μάτια τους ο τεμπέλης που λέει ότι δουλεύει από το σπίτι ενώ στην πραγματικότητα έχεις δει από την αρχή όλες τις ταινίες της Marvel. Και ενώ υπόσχεσαι ότι δε θα μπεις στη διαδικασία να εξηγήσεις, βρίσκεσαι συχνά στη θέση να ανακοινώνεις τα καθημερινά καθήκοντα ή να απολογείσαι επειδή μια μέρα ξύπνησες δέκα λεπτά αργότερα.
Σίγουρα αν είχα μια χρονομηχανή και μπορούσα να γυρίσω το χρόνο πίσω θα έκανα μια βόλτα στις πανελλαδικές του 2001 (Β’ Λυκείου) και ίσως με όσα έχω δει σήμερα κατάφερνα να πείσω και το δεύτερο εξεταστή! Δεν ξέρω όμως τι θα συναντούσα αν προχωρούσα το χρόνο μπροστά και ποια τροπή θα είχε πάρει στο μέλλον το φαινόμενο αυτό. Θα είχαν χαρακτηριστεί κάποιες εργασίες ως αποκλειστικά απομακρυσμένες; Θα είχε αυξηθεί η παραγωγικότητα; Θα είχε θεσπιστεί το ελεύθερο ωράριο εργασίας; Είμαι σίγουρη πως θα το μάθουμε σύντομα, είμαστε σε καλό δρόμο! Μέχρι τότε, υπομονή και προσοχή στο background όταν κάνετε meetings με την κάμερα στο on !
Φωτεινή Σκουτέλα